رئیس دانشگاه تهران با تاکید بر اینکه اخلاق باید محور تمامی فعالیت های آموزشی، پژوهشی و علمی اساتید و دانشجویان باشد و ما نباید پلیس ویژه اخلاق در دانشگاه دایر کنیم، گفت: در حال حاضر حدود 30 پرونده از تخلفات پژوهشی در کمیته اخلاق دانشگاه تهران وجود دارد که باید مورد بررسی قرار بگیرند.
دکتر محمود نیلی احمد آبادی در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان این مطلب به تشریح فعالیت های پژوهشی دانشگاه تهران پرداخت و اظهار کرد: شاید حدود ۱۵ یا ۲۰ سال پیش تمرکز ما در دانشگاه تهران بیشتر بر پژوهش های بنیادی و کاربردی بود اما امروز بیشتر بر روی کاربردی کردن پژوهش ها و تبدیل این پژوهش ها ، کسب و کار و اکوسیستم فناوری دانشگاه تمرکز داریم. در واقع پژوهش از زنجیره آموزش شروع می شود و در نهایت به پژوهش می رسد و این پژوهش نیز خود را با نیازهای کشور تنظیم می کند که البته بخشی از آن پژوهش‌های بنیادی است که در مسیر کاربرد قرار می گیرد.
وی تصریح کرد: ما برای ایجاد اکوسیستم پژوهشی در دانشگاه ها نیازمند آموزش های با کیفیت و شکل گیری مهارت های موردنیاز در دانشجویان هستیم. به این ترتیب امروز آموزش و پژوهش ما در کنار حوزه فناوری به شدت به یکدیگر متصل است . اما این حوزه ها مستقل از هم تعریف نمی شود. البته ممکن است یک نفر به عنوان دانشجو یا استاد بیشترین تمرکز خود را بر آموزش قرار بدهد. اما دانشگاه از نظر یک اکوسیستم مجموعه ای از آموزش و پژوهش و فناوری را دنبال می کند.
رییس دانشگاه تهران تاکید کرد: ما در این دانشگاه سعی کردیم علاوه بر اینکه پژوهش های بنیادی را پشتیبانی کنیم با تشکیل موسسات مشترک نیازهای دستگاه های اجرایی را وارد دانشگاه کنیم. در واقع ایده این موسسات مشترک حدود ۲۰ سالی است که در دانشگاه شکل گرفته است. مثلا ما با وزارت نفت سه موسسه مشترک اعم از انستیتو LNG و انستیتو نفت سنگین را تشکیل دادیم و علاوه بر آن سه موسسه مشترک نیز با وزارت نیرو و همچنین موسسه مشترکی نیز در حوزه کوآنتوم تشکیل دادیم و هدف تشکیل این موسسات ایجاد و توسعه فعالیت ها بین دانشگاه و صنعت است تا در کنار آن قراردادهای پژوهشی کاربردی زیادی انجام دهیم که البته این پژوهش ها به حوزه فناوری و سایر مراکز دانشگاه مرتبط می شود.
راه اندازی شبکه فناوری در تمامی واحدها
وی خاطرنشان کرد: ما توسعه خوبی در حوزه پارک ها و قراردادهای پژوهشی داشتیم و همین طور مراکز نوآوری و شرکت های زایشی بیشتری را ایجاد کردیم و حتی یک شبکه فناوری در کل دانشگاه تهران تعریف شده است و در همه واحدهای دانشگاه مراکز نوآوری و شبکه بانک علم و فناوری را ایجاد کرده و امیدواریم اثرات این سیاست ها در آینده نزدیک بیشتر خود را نشان بدهد.
تاثیر ناچیز کرونا بر پژوهش
نیلی همچنین به تاثیر شرایط ناشی از کرونا بر فعالیت های پژوهشی دانشگاه تهران اشاره کرد و گفت: از یک جهت شرایط تحریم دستگاه ها را متمایل کرده است که با دانشگاه ها ارتباط گرفته و نیازهای خود را از این طریق پیگیری کنند. تقریبا بودجه هایی که برای ما از محل قراردادهای پژوهش های کاربردی به وجود آمده به دلیل شیوع کرونا دچار تغییر زیادی نشده است. در عین حال ما سعی کردیم با سایر دانشگاه های کشور نیز کنسرسیوم تشکیل داده و پروژه ها را با یکدیگر پیش ببریم. شاید محدودیت بیشتر ما در حوزه پژوهش به دلیل بودجه هایی است که در دانشگاه در اختیار داریم تا این پژوهش ها را پشتیبانی کند.
عدم تخصیص ۱۰ درصد بودجه سال گذشته
نیلی خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه ما با افزایش شدید قیمت ها در کشور مواجه شدیم و مواد اولیه نیز گران شده است سال گذشته ۱۰ درصد بودجه ما تخصیص نیافت و امسال نیز افزایش حقوق ها را داشتیم. متاسفانه بودجه جاری فقط برای حقوق و دستمزد هزینه شده است. لذا دانشگاه از نظر تامین منابع مالی برای پشتیبانی پژوهش از محل منابع خود با مشکلاتی مواجه شد ولی تمایل برای فعالیت با دانشگاه ها از سوی سایر دستگاه ها افزایش یافته است.
رئیس دانشگاه تهران با تاکید بر اینکه هزینه ها و بودجه های پژوهشی متناسب با نیازهای کشور و توانمندی های دانشگاه نیست، گفت: سهم پژوهش از GDP کشور در خوشبینانه ترین حالت ۰.۴ یا نیم درصد است و این با عدد دو درصد که یک نرم بین المللی است فاصله دارد. به همین جهت از همه ظرفیت های دانشگاه ها استفاده نمی شود.
بررسی دلایل سیلاب های اخیر
وی همچنین اقدام رئیس جمهور در خصوص تعیین دانشگاه تهران به عنوان مسئول بررسی سیلاب های اخیر را در نوع خود منحصر به فرد دانست و گفت: ما دریافتیم بر خلاف آنچه که تصور می شد پایان نامه ها و رساله های دانشجویان لزوما متناسب با نیازهای کشور نیست و سیلاب ها نشان داد می شود حجم زیادی از پژوهش ها را در این عرصه انجام داد و در آغاز انجام برنامه سیلاب ها حجم زیادی از پایان نامه ها را استفاده کردیم و حدود ۷۰۰ نفر از متخصصین، دانشمندان و پژوهشگران با هیات ویژه بررسی سیلاب ها همکاری کردند و کارهای عظیمی انجام شد. بطوریکه نتایج این بررسی علمی و اجرایی بود و در این هیات سعی کردیم ضمن آسیب شناسی، راهکارهایی که قابل پیاده سازی هستند را اعلام کنیم و نقش دستگاه ها نیز روشن شد.
نیلی ادامه داد: اینکه نتایج بررسی سیلاب های اخیر چه میزان مورد استفاده قرار می گیرد را نمی دانیم اما ما نتایج را تقدیم دولت کردیم و دولت پیشنهادهای هیات را استخراج و در قالب دستورالعملی به دستگاه ها ابلاغ خواهد کرد که البته این ابلاغ ها انجام شد. البته ما متقاضی انتشار یافته ها بودیم که اعلام شد بعد از ابلاغ کلی، داده ها قابل انتشار خواهد بود. بنابراین دستگاه های دولتی می توانند از این یافته ها استفاده کنند و جامعه علمی کشور نیز می تواند از این یافته ها برای پژوهش های خود استفاده کند و ما با استفاده از فناوری دیجیتال کلیه اطلاعاتی که در سطح ملی و بین المللی بود را با استفاده از مدیریت دانش در اختیار همه اعضای هیات سیلاب ها قرار دادیم و اطلاعات بسیار قوی در حوزه سیلاب وجود داشت.
تشکیل خوشه های فکری
رییس دانشگاه تهران همچنین به تشکیل خوشه های فکری در دانشگاه ها اشاره کرد وگفت: در این خوشه ها از خرد جمعی کار دانشگاه ها و همه ظرفیت های تخصصی کشور برای حل معضلات مختلف اعم از اقتصادی، اجتماعی، پولی و … استفاده می کنند و در این خوشه ها مسائلی که فکر می کنیم کشور با آن مواجه است مورد بررسی قرار می گیرد. به نظر من این تجربه مفیدی در دانشگاه ها بود که همچنان ادامه دارد که متخصصین، اساتید و دانشگاهیان تجربه با هم فکر کردن را کسب کرده اند و ظرفیت های فکری دانشگاهیان را افزایش و تجربه را بالاتر می برد.
وی تاکید کرد: ما به عنوان دانشگاه وظیفه داریم همواره دیدگاه های خود در موضوعات مختلف را ارائه بدهیم. طبیعتا دستگاه ها نیز وظیفه دارند این دیدگاه ها را بشنوند و مواردی که قابل پیاده سازی است را انجام دهند. در واقع ما فعالیت های خود را منوط به فعالیت های دیگران نمی کنیم. اگرچه هر اندازه دستگاه ها بیشتر از دیدگاه های ما استفاده کنند علاقه و انگیزه برای توسعه این فعالیت ها بیشتر می شود.
رئیس دانشگاه تهران در خصوص میزان فعالیت های دانشگاه تهران در عرصه بین المللی نیز گفت: ما رئیس اتحادیه دانشگاه های آسیا و اقیانوسیه هستیم که این امر در دانشگاه تهران و دانشگاه های دولتی بی سابقه است که رئیس یک دانشگاه رئیس یک اتحادیه بین المللی باشد. بنابراین این فرصت ویژه ای برای دانشگاه تهران و دانشگاه های دیگر کشور فراهم کرد و ما توانستیم هم از دستاوردهای آنها استفاده کنیم و هم اینکه در عرصه بین المللی شناخته شویم.
وی خاطرنشان کرد: شکل دوم همکاری های دانشگاه تهران با سایر دانشگاه های خارجی به شکل نهادی با سایر کشورها است. ما حتی با بنیاد کره موسسه مشترک تشکیل دادیم اما کره ای ها به دلیل بحث های تحریم دو سالی است که نتوانستند تعهدات خود را انجام دهند اما ما همچنان سعی کردیم تعهدات خود را حفظ کنیم تا با بهبود شرایط فعالیت خود را آغاز کنیم.
نیلی با تاکید بر اینکه ما به دیپلماسی علمی اعتقاد داریم، گفت: همواره فکر می کنیم دیپلماسی علمی در برخی مواقع می تواند بهتر از دیپلماسی سیاسی و سایر حوزه ها عمل کند و حتی در برخی زمینه ها پیش قدم باشد و به دنبال آن دیپلماسی های سیاسی و اقتصادی ادامه پیدا کند.
اخلاق باید محور همه فعالیت ها باشد/ نباید پلیس ویژه اخلاق درست کنیم
رئیس دانشگاه تهران در خصوص اخلاق در پژوهش و تقلب علمی نیز گفت: اخلاق در پژوهش باید محور اول فعالیت ها باشد و یکی از محورهای سه گانه در دانشگاه تهران اخلاق حرفه ای و مسئولیت اجتماعی است. اینکه اصول اخلاق در دانشگاه حفظ و رعایت شود موجب می شود بیش از اینکه آئین نامه ها و دستورالعمل ها کار کند، خود اعضای هیات علمی و دانشجویان پایبند به اخلاق باشند و سعی کنند موارد مختلف را رعایت کنند. ما نباید پلیس ویژه اخلاق درست کنیم تا آنها اخلاق را رعایت کنند. آنها ضامن و تضمین کننده اخلاق حرفه ای در دانشگاه ها هستند.
رئیس دانشگاه تهران همچنین تاکید کرد: دانشگاه در حوزه اخلاق حرفه ای مسئولیت های قانونی دارد. اگر کسی به هر دلیلی خارج از این حوزه عمل کرد باید به سرعت وارد شده و به وظیفه خود عمل کند. متاسفانه مواردی در دانشگاه بود که افراد یا به دلیل ناآگاهی یا به دلیل رسیدن به یک مزیتی در کوتاهترین زمان، اقداماتی انجام دادند که دانشگاه با آنها برخورد کرد و فکر می کنم بی اخلاقی ها در مقایسه با حجم عظیمی از فعالیت ها قابل مقایسه نیست اما اگرچه یک مورد آن نیز قابل تحمل نیست.
رئیس دانشگاه تهران گفت: ما قبل از ابلاغ آئین نامه ها و دستورالعمل های جدید در حوزه تقلب علمی یک سری محدودیت ها و مشکلاتی در زمینه مقابله با این تخلفات داشتیم که آئین نامه ها مجازات های محدودی را در نظر گرفته بود و ما فقط می توانستیم در چهارچوب این آئین نامه ها عمل کنیم. چرا که وقتی کمیته اخلاق دانشگاه حکمی را می دهد باید در کمیته بدوی و انتظامی اعضای هیات علمی نیز بررسی و حکم صادر شود اما در آئین نامه های جدید برخوردها روشن تر و مشخص تر شده است.
متخلفان پژوهشی دانشگاه تهران
به گفته وی؛ بنابراین ما تعداد محدودی از متخلفان دانشجویی داشتیم که از تحصیل محروم شدند و یا به آنها ابلاغ شد که باید مجدد دفاع کنند. همچنین اساتیدی را داشتیم که به دلیل تخلفات علمی مجازات هایی نظیر کسر از حقوق، درج در پرونده و کسر پایه و حتی تعلیق برای آنها صادر شد و اگرچه استاد یا دانشجویی به این علت از دانشگاه اخراج نشده اما مانع صدور مدرک به دانشجو شدیم.
دکتر نیلی در پایان تاکید کرد: تمامی پرونده هایی که به دلیل تخلف علمی در کمیته اخلاق دانشگاه مطرح شد حدودا ۳۰ نفر است که البته برخی از آنها تبرئه شدند اما در حال حاضر پرونده هایی هم که در دست بررسی هست بیش از ۳۰ پرونده نمیشود.
انتهای پیام
منبع: ایسنا