هشدار در خصوص بی‌اعتمادی مردم به جامعه علمی در پی شیوع کرونا

به گزارش ایسنا، سیاوش صفاریان‌پور در نشست آنلاین انجمن ترویج علم که با موضوع رسانه و ترویج علم، ۲۲ آبان (پنج‌شنبه) برگزار شد، گفت: شاید یکی از وجوهی که اغلب نادیده گرفته می‌شود وجه سرگرم‌کنندگی ترویج علم است. سوال اصلی این است که ترویج علم چه قدر باید سرگرم‌کننده باشد و چه قدر باید حاوی داده و اطلاعات باشد.جواب به این سوال ساده نیست و بستگی به مدیومی دارد که در آن ترویج علم انجام می‌شود.

وی افزود: در این چند سال بسیار به این موضوع فکر کرده‌ام که آیا به همان اندازه که سعی کرده‌ایم علم را به زبان ساده مطرح و مفهومی را به درستی القا کنیم، مشتری نیز داریم یا نه. به نظر می‌آید در دنیای امروز پیدا کردن مشتری برای ترویج علم سخت است. به همین خاطر شاید یکی از راه‌حل‌ها این است که وجه سرگرم‌کننده‌ی ترویج علم بیشتر شود.

این مروج علم با بیان این که وفاداری به مفهوم علمی باعث می‌شود وجه سرگرم‌کنندگی ترویج علم زرد نباشد، گفت: اصلی‌ترین عاملی که ممکن است از زرد شدن ترویج علم همراه با سرگرمی جلوگیری کند، خود مروج علم است.

صفاریان‌پور ادامه داد: سرگرم‌کننده بودن یک مهارت است و وارد شدن به عرصه‌ای که یک بخش جدی آن نمایش است و باید خاصیت‌های دراماتیک و روایت‌گری در آن وجود داشته باشد، خواسته یا ناخواسته می‌تواند ما را به سبک و سیاقی که سرگرم‌کننده است، نزدیک کند.

وی با اشاره به این که شروع یک بحث علمی می‌تواند موضوعات غیرعلمی روز باشد، گفت: نمی‌توان مشخص کرد چه دوزی از ترویج علم باید سرگرمی باشد. این موضوع کاملا بستگی به زمان دارد. اگر در دورانی هستیم که همه‌ی کشور درگیر یک حادثه تلخ هستند، شاید شوخی کردن درباره یک ماجرا چندان جایز نباشد.

این روزنامه‌نگار علمی در بخشی از گفت‌وگوی خود با بهاره صفوی، مروج و روزنامه‌نگار علم، تولید محتوا را به آشپزی تشبیه کرد و افزود: تولید محتوا اصولی دارد که نمی‌توان آن‌ها را زیرپا گذاشت و برخی چیزهایی که اضافه می‌شود به هنرمندی تولیدکننده‌ی محتوا بستگی دارد.

این مروج علم درباره اصلی‌ترین تفاوت ترویج علم با کلاس درس گفت: اصلی‌ترین تفاوت این است که در ترویج علم، مصرف‌کننده پیام شما اجباری به دیدن و پیگیری آن چه ارائه می‌دهید، ندارد؛ اما در کلاس درس مجبور هستیم سیر حرف‌های استاد را دنبال کنیم چون به نمره نیاز داریم. بنابراین در ترویج علم باید تا حدی به نفع ذائقه‌ی عمومی از سلیقه‌ی سختگیرانه‌ی خود فاصله بگیریم و معرکه‌گیری علمی را چاشنی ترویج علم کنیم.

وی در بخش دیگری از این نشست درباره اهمیت استفاده از ابزار پادکست در ترویج علم، گفت: پادکست، برخلاف سینما، رادیو و تلویزیون، یک امکان فوق‌العاده بکر و استثنایی را برای ترویج علم و مروجان علم ایجاد می‌کند که اگر مروج علم کالای قابل‌قبولی داشته باشد، می‌تواند آن را بفروشد. من فکر نمی‌کنم ترویج علم بدون داشتن مشتری ره به جایی ببرد. باید اعتدالی بین آن چه مخاطب می‌خواهد و چیزی که مروج علم عرضه می‌کند، ایجاد شود.

صفاریان‌پور ادامه داد: یک سوی اتمسفر ترویج علم در ایران، جامعه علمی است. جامعه علمی تازه دارد نسبت به ترویج علم روی خوش نشان می‌دهد. ما در سال‌های قبل تجربه کردیم که جامعه علمی چندان مسئولیتی در خصوص ترویج علم برای خود قائل نبود.

وی در بخش پایانی این نشست، درباره مشکلی که کرونا ممکن است در آینده ایجاد کند، گفت: شیوع کرونا وضعیتی را ایجاد کرده است که در آینده صدای آن را بین مردم می‌شنویم و آن وضعیت، این است که مردم دچار بی‌اعتمادی به جامعه علمی و نجات‌بخش بودن ساختار علم می‌شوند. این سهم همه‌ی مروجان علم است که به مردم رفتار علم و انتظاری که می‌توان از علم داشت را توضیح دهند. یک سوی بی‌اعتمادی مردم به دانشمندان ممکن است به دلیل بی‌دقتی خود مردم نسبت به برخی اخبار باشد و سوی دیگر آن، وظیفه مروجان علم است که به مردم یادآوری کنند چه انتظاری باید از علم داشت. ما راهی به جز اعتماد به فرماندهی علمی نداریم.

انتهای پیام